PENGETAHUAN AKIDAH DAN AMALAN IBADAH PELAJAR SEKOLAH MENENGAH DI KUALA PILAH, NEGERI SEMBILAN [THE KNOWLEDGE OF FAITH AND PRACTICE OF WORSHIP OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS]
Keywords:
Akidah, ibadah, solat fardu, membaca al-Quran, menutup aurat, Faith, Worship, Obligatory Solah, Quranic Recitation, Wearing decent Islamic costumesAbstract
Abstrak: Akidah merupakan satu ikatan kepercayaan dan keyakinan yang kuat antara makhluk dan Pencipta. Akidah mestilah dizahirkan dalam bentuk tindakan iaitu ibadah. Ibadah membantu individu muslim mengawal dirinya daripada terlibat dengan unsur-unsur salah laku disiplin dan jenayah. Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk mengkaji tahap pengetahuan akidah dan hubungannya dengan amalan ibadah pelajar. Pengetahuan akidah pelajar dalam kajian ini adalah berkaitan dengan persoalan rukun iman yang merupakan asas pegangan umat Islam. Sehubungan itu, pengetahuan tentang akidah diukur melalui kemampuan pelajar memahami rukun Iman manakala amalan ibadah pelajar pula melibatkan amalan solat fardu, membaca al-Quran dan berpakaian menutup aurat. Kajian tinjauan ini ditadbir secara dalam talian di dua buah sekolah menengah di Kuala Pilah, Negeri Sembilan dan melibatkan 66 orang pelajar. Instrumen soal selidik dibina melalui proses adaptasi daripada kajian-kajian lepas. Penganalisisan data dilakukan menggunakan analisis statistik deskriptif dan inferensi menggunakan min dan sisihan piawai, korelasi Pearson menggunakan perisian SPSS. Dapatan kajian menunjukkan bahawa tahap pengetahuan akidah dan amalan ibadah pelajar berada pada tahap tinggi dengan skor min 4.69 dan 3.94. Hubungan yang signifikan pada tahap sederhana di antara pengetahuan akidah (r=0.45 p<0.01) dengan amalan ibadah pelajar dapat dilihat melalui keputusan analisis kolerasi Pearson. Hasil kajian ini diharap dapat memberi input dan inspirasi kepada guru pendidikan Islam (GPI) supaya memaksimumkan penggunaan teknologi terkini dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi mata pelajaran akidah dan ibadah. Aktiviti-aktiviti sokongan akademik juga perlu dipelbagaikan untuk meningkatkan penghayatan akidah, amalan solat fardu, membaca al-Quran dan menutup aurat dalam kalangan pelajar dalam usaha untuk mengekang penglibatan remaja dalam salah laku jenayah.
Abstract: Faith is a strong bond of belief between the creature and the Creator. Faith must be manifested in the form of action, that is, worship. Worship helps the Muslim individual control himself from engaging with elements of disciplinary and criminal misconduct. The purpose of this study was to test the level of knowledge of faith and its relationship with the practice of worship of secondary school students. In this regard, knowledge of faith is measured through the ability of students to understand the pillars of faith while the practice of worship of students involves the practice of obligatory solat, Qur'anic recitation and wearing decent Islamic costumes. The study was administered online in two secondary schools in Kuala Pilah, Negeri Sembilan and involved 66 students. The construction of the questionnaire is through the process of adaptation from previous studies. Data analysis was performed using descriptive and inferential statistical analysis using mean and standard deviation, Pearson correlation using SPSS software. The findings of the descriptive analysis showed that the level of knowledge of the faith and practice of worship of students was at a high level with a mean score of 4.69 and 3.94. A significant relationship at a moderate level between faith knowledge (r = 0.45 p <0.01) with students' worship practices can be seen through the results of Pearson correlation analysis. The results of this study are expected to provide input and inspiration to Islamic education teachers to maximize the use of the latest technology in the teaching and learning process for the subject of akidah and ibadah. Academic support activities should also be diversified to increase the appreciation of the faith, the practice of obligatory solat, Qur'anic recitation and wearing decent Islamic costumes among students in an effort to curb the involvement of adolescents in criminal misconduct.
References
Ahmad Munawar Ismail. 2009. Pengaruh akidah terhadap penghayatan akhlak pelajar-pelajar sekolah menengah kebangsaan di Malaysia. Tesis Dr. Fal, Fakulti Pengajian Islam, UKM.
Ahmad Munawar Ismail. 2012. Aqidah As a Basis of Social Tolerance: The Malaysian Experience. International Journal of Islamic Thought 1(1).
Ahmad Noor, Noor Ley & Anisah Harun. 2013. Meningkatkan Kemahiran Mengurus Masa Menggunakan Set Kesempurnaan Solat Bagi Tahun 4 Rasional Sekolah Kebangsaan Sultan Sulaiman 1. In Seminar Penyelidikan Tindakan PPSMI 2013, hlm. 58-67.
Ahmad Yunus bin Kasim. 2011. Pengetahuan Pedagogikal Kandungan (PPK) Pengajaran Akidah Guru Cemerlang Pendidikan Islam: Satu Kajian Kes. Tesis Dr. Fal, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Aini Maznina A. Manaf dan Saodah Wok. 2019. The Influence of Media on Hijab wearing in Malaysia: A Study among Malays (Pengaruh Media Terhadap Pemakaian Hijab di Malaysia: Satu Kajian di Kalangan Orang Melayu). Journal of Islam in Asia 16(1): 325–350.
Ajmain @ Jima'ain Safar dan Muhammad Fikri Norddin. 2017. Amalan membaca dan Menghafaz Surah-Surah Dalam Al-Quran Murid Beragama Islam Di Sekolah Jenis Kebangsaan Cina. Attarbawiy: Malaysian Online Journal of Education 1(1): 45–49.
Al-Attas, Syed Muhammad al-Naquib. 1980. The concept of education in Islam: A framework for an Islamic Philosophy of education. Kuala Lumpur. Muslim Youth Management of Islam (ABIM).
Ali Ali Gobaili Saged, Mohd Yakub Mohd Yusoff, Faizuri Abdul Latif, Syed Mohammad Hilmi, Waleed Mugahed Al-Rahmi, Ahmed Al-Samman, Norma Alias dan Akram M. Zeki. 2020. Impact of Quran in treatment of the psychological disorder and spiritual illness. Journal of religion and health 59(4): 1824-1837.
Amaludin Ab Rahman. 2005. Keperluan Perlaksanaan Kaunseling Islam Dalam Menangani Masalah Sosial Di Kalangan Remaja: Satu Kajian Di Pusat Pemulihan Akhlak di Malaysia. Tesis Dr. Fal, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Amran Kasimin. 1993. Ketiadaan Didikan Agama Punca Utama Kejahatan. Dlm.Masalah Sosial Dan Hubungannya Dengan Didikan Agama. Kuala Lumpur: Dinie Publishers.
Anisah Ab. Ghani. 2001. Konsep dan Pengamalan solat. Kuala Lumpur: Al-Hidayah Publishers.
Arnie Adnan. 2016. Pelaksanaan Solat Bagi Murid-Murid Bermasalah Pembelajaran. Disertasi Ijazah Sarjana Pendidikan (Pendidikan Khas), Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Manusia, Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Asmawati Suhid & Fathiyah Mohd Fakhruddin. 2012. Gagasan Pemikiran Falsafah dalam Pendidikan Islam: Hala Tuju dan Cabaran. Journal of Islamic and Arabic Education 4 (2): 57-70.
Azizah binti Mahadi. 2012. Faktor Pendorong Amalan Seks Bebas Dalam Kalangan RemajaMuslim Di Pusat Bimbingan Remaja Puteri Raudhatus Sakinah Sungai Buloh Selangor. Tesis Sarjana, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Dzulhilmi Dahalan, Steven Eric Krauss, Azimi Hamzah & Abd Hadi Sulaiman. 2014. Pegangan Agama Dalam Kalangan Belia Awal Pelbagai Kaum di Malaysia. Journal of Social Sciences and Humanities 9(1): 117-130
Dzulkarnain Bin Abdullah. 2015. Tahap Kefahaman Akidah Dan Hubungannya Dengan Tingkah Laku Bermasalah Disiplin Pelajar di Daerah Johor Bahru. Tesis Sarjana, Fakulti Pengajian Islam, UKM.
Fadila Grine dan Munazza Saeed. 2017. Is Hijab a fashion statement? A study of Malaysian Muslim women. Journal of Islamic Marketing 8(3): 430-443
Fauziah Ibrahim, Norulhuda Sarnon, Khadijah Alavi, Mohd Suhaimi Mohamad, Noremy Md Akhir & Salina Nen. 2012. Memperkasakan Pengetahuan Agama dalam Kalangan Remaja Bermasalah Tingkah laku: Ke arah Pembentukan Akhlak Remaja Sejahera. Journal of Sciences and Humanities 7(1): 084-093.
Fazilah Idris, Nur Riza Mohd Suradi, Siti Syaznira Muhamad, Khairul Anwar Mastor, Hasnan Kasan & Khalim Zainal. 2011. Influence of ritual behavior on religious delinquent behavior among youth: a path analysis approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences 59 (2012): 51-60.
Ghazali Darusalam, & Sufean Hussin. 2016. Metodologi Penyelidikan Dalam Pendidikan: Amalan dan Analisis Kajian (Kedua). Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya.
Hasan al-Banna. 1949. Majmu’at al-Rasail. Al-Qahirah: Dar al-Syihab.
Hasna Bidin dan Mohd Nazari Khalid @ Abu Samah. 2020. Kajian pemahaman dan pelaksanaan ibadat solat fardu dalam kalangan pelajar di Kolej Komuniti Bandar Penawar dan Kolej Komuniti Cawangan Gelang Patah. e-Journal of Islamic Thought and Understanding (e-JITU) 2: 1-14.
Hasna Bidin, Ahmad Syukran Baharuddin dan Mohd Ismail Mustari. 2015. Kefahaman Ibadat Solat Fardu dalam Kalangan Pelajar Muslim: Kajian Tinjauan di Kolej Komuniti Bukit Beruang, Melaka. Sains Humanika 5(3).
Hasna Bidin. 2016. Pelaksanaan solat dalam kalangan pelajar muslim di Kolej Komuniti negeri Johor. Tesis sarjana, UTM.
Hasnan Kasan, Mohd Fadzhil Mustafa, Siti Sarah Haimi dan Umar Faruk. 2017. Faktor Interaksi dengan al-Quran dalam Proses Penghayatan Kehidupan Beragama Pelajar-Pelajar UKM. Jurnal Islam Dan Masyarakat Kontemporari 15(1): 84-93.
Hasyim @ Fauzi Mat Rani. 2002. Perlakuan Rogol Dan Zina Dari Segi Sosiologi Dan Psikologi: Bagaimana Islam Menanganinya: Satu Kajian Di Penjara Kajang. Tesis Sarjana, Universiti Kebangsaan Malaysia.
Hirschi, T., & Stark, R. 2017. Hellfire and delinquency. In The Craft of Criminology: Selected Papers. 91–104.
Ibn Hisham, Abu Muhammad‘Abd al-Malik. 1955. Al-Sirah al-nabawiyyah. Kaherah: Matba‘ah Mustafa Bab al-Halabi.
Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Sembilan. 2021.
Khairul Hamimah Mohammad Jodi, Syaidatun Nazirah Abu Zahrin, Hadenan Towpek & Nurul Husna Mansor. 2015. Program Koreksi Berasaskan Islam Melalui Program Halaqah Sebagai Medium Dakwah Kepada Banduan Di Penjara Kajang. Al-Hikmah 7(2): 3-22.
Khairul Hamimah Mohammad Jodi. 2006. Masalah akhlak dan hubungannya dengan akidah di kalangan pelajar Institut Teknologi Tun Abdul Razak (ITTAR) cawangan Kuala Lumpur. Disertasi. Jabatan Akidah dan Pemikiran Islam, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.
Khalim Zainal, Aminudin Basir @ Ahmad & Akila Mamat. 2010. Pembentukan Tingkah Laku Remaja Menurut Barat dan Islam. Jurnal Islam Dan Masyarakat Kontemporari 3: 19–32.
Kogan, S. M., Luo, Z., Murry, V. M. & Brody, G. H. 2005. Risk and protective factors for substance use among African American high school dropouts. Psychology of Addictive Behaviors 19(4): 382-391.
Mahdi Momeni dan Salman Mokhtari. 2017. Criminological Analysis of Unveiling (hijab) in Iran with an Emphasis on Islamic Views (Case Study: Najaf Abad, Isfahan, Iran). International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926 3(4): 157-169.
Makmur, Harun. 2015. Pendidikan Sebagai Warisan Islam: Kajian dalam Perspektif Sejarah. Prosiding Seminar Internasional Fakultas Ilmu Tarbiyah dan Keguruan IAIN Sulthan Thaha Saifuddin Jambi.
Masjuki Misbah. 2017. Hubungan tahap pelaksanaan solat fardu dan kecerdasan emosi dalam kalangan pelajar di daerah Johor Bahru. Tesis PhD, Universiti Teknologi Malaysia.
Masroha Sepian, Nur Azuki Yusuff dan Salini Aina Mamat. 2020. Code of Ethics for the Application of Islam in Kelantan. International Online Journal of Language, Communication, and Humanities 3(2): 92-101.
McCullough, M.E., & Willioughby, L.B. 2006. Religion, Self-Regulation and Self Control: Association, Explainantion and Implication. Psychological Bulletin 135(1): 69-93.
Miftah Faridi. 2014. Indahnya Ibadah Muslim Kosmopolitan: Kaedah Beribadah dalam Kesulitan, Kesibukan dan Kesempitan Kehidupan di Bandaraya. Selangor: PTS Islamika Sdn. Bhd.
Mohamad Kamal Sulaiman dan Hafizhah Zulkifli. 2021. Implikasi Solat Terhadap Akhlak dalam Kalangan Murid Sekolah Rendah: The Implications of Prayer Worship on Morals Among Primary School Students. Journal of Quran Sunnah Education & Special Needs 5 (1): 1-13.
Mohamad Maliki Ali. 2019. Penilaian pelaksanaan kurikulum pengajaran akidah Pendidikan Islam dan amalan kemahiran berfikir kritis serta analitikal di sekolah menengah. Tesis Dr. Fal, Fakulti Pendidikan UKM.
Mohamad Zaid Mohd Hussain, Muhammad Talhah Ajmain@Jima’ain, Ahmad Ezzuddin Mohamad dan Muhammad Fazril Amin Muhammad Fa’aizal. 2019. Karakteristik Belia Islam Menuju Revolusi Industri 4.0. Proceedings of The Sixth International Social Sciences Postgraduates Conference (6 Th Ispc 2019).
Mohammad Subki Abd al-Rahman al-Hafiz, Muhammad Iyadh Toto Anshari, Marina Mohd Nor dan Rabiatul Adawiah Saadon. 2014. Panduan Solat Pesakit dan OKU. Shah Alam: PSN Publications Sdn. Bhd.
Mohammad Zaini Yahaya, Muhammad Adib Samsudin dan Mohd Izhar Ariff Mohd Kashim. 2020. Analisis Standard Hotel Mesra Muslim di Malaysia Berdasarkan Perspektif Maqasid Syariah. International Journal of Islamic Thought 18: 43-53.
Mohd Azlan Md Saad. 2016. Pemahaman pelajar Institusi Pengajian Tinggi (IPT) terhadap batas aurat dan pergaulan sosial: kajian di Kolej Matrikulasi Kedah. Tesis sarjana, Universiti Utara Malaysia.
Mohd Khusyairie Marzuki, Mohd Muhiden Abdul Rahman & Affendi Ismail. 2018. Sikap Pelajar terhadap Pengamalan Solat Fardu dan Kesannya kepada Pembentukan Sahsiah: Kajian di UiTM Kelantan Kampus Kota Bharu. Albasirah journal 8(2): 11-22.
Mohd Syaubari Bin Othman dan Ahmad Yunus Bin Kassim. 2016. Konsep Pengajaran Akidah Kepada Kanak-Kanak Menurut Al-Quran Dan Imam Ghazali Berasaskan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT). (2017). Al-Abqari: Journal of Islamic Social Sciences and Humanities 10: 83–93.
Mohd Syaubari Bin Othman. 2019. Pelaksanaan Komposisi Pengajaran Guru Pendidikan Islam Yang Mengintegrasikan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) Dalam Bidang Akidah Sekolah Rendah Di Malaysia. Fakulti Sains Kemanusiaan Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Mohd. Jirran Mohd Jeperi. 2015. Pemahaman Dan Amalan Ibadah Solat Fardhu Serta Hubungannya Dengan Akhlak Pelajar Sekolah Menengah di Daerah Kuala Terengganu. Kertas Projek Sarjana Pendidikan, Universiti Utara Malaysia.
Muhamad Zahiri Awang Mat, Zariah Zakaria, Zabariah Ahmad, Siti Salwa Md. Sawari. 2017. Kaedah Meningkatkan Kesedaran Menutup Aurat Dalam Kalangan Murid Sekolah Rendah. Malaysian Journal of Islamic Studies (MJIS) 1(2): 1-8.
Muhammad al-Ghazali 2002. Akhlak Seorang Muslim. Terj. Batu Caves, Selangor: Crescent News (KL) Sdn. Bhd.
Muhammad Faliq Abd Rahman. 2018. Kefahaman elemen-elemen akidah dalam bacaan asas solat dan sumbangannya terhadap penghayatan akhlak penuntut-penuntut SMKA di Perak. Tesis Sarjana Usuluddin, UKM.
Muhammad Fathi Noordin. 2020. Irsyad Al-Fatwa Siri Ke-496: Bolehkah Membaca Al-Quran Di Dalam Telefon Bimbit Tanpa Berwuduk. https://muftiwp.gov.my/en/artikel/irsyad-fatwa/irsyad-fatwa-umum-cat/4443-irsyad-al-fatwa-siri-ke-496-bolehkah-membaca-al-quran-di-dalam-telefon-bimbit-tanpa-berwuduk [3 September 2021].
Murtopo, B. A. 2017. Etika Berpakaian dalam Islam: Tinjauan Busana Wanita Sesuai Ketentuan Islam. Jurnal Pemikiran Keislamanan Dan Kemanusiaan 1(2): 243–251.
Noor Shahedah Johari. 2019. Masalah akhlak dan hubungannya dengan kefahaman akidah: kajian terhadap pelajar Sekolah Menengah Kebangsaan di daerah Jeli, Kelantan. Tesis sarjana Usuluddin. UM.
Nor Azah Abdul Aziz. 2011. Kaedah menangani stres dengan solat. Journal of Islamic and Arabic Education 3(2): 1-10.
Noraini Ismail. 2015. Pengajaran dan pembelajaran akidah di pondok Pasir Tumboh, Kelantan. Tesis Sarjana Pengajian Islam. UKM
Norfatin Nabila Raduain. 2018.Effect of listening to sedative music and Quranic recitations on stress level among IIUM undergraduate students. Master of Human Sciences (Psychology). Kulliyyah of Islamic Revealed Knowledge and Human Sciences, International Islamic University Malaysia.
Norhayati binti Ab. Ghani @ Rani. 2017. Pengetahuan tentang solat, amalan solat fardu dan penghayatan akhlak dalam kalangan murid tingkatan empat di daerah Batang Padang, Perak. Tesis sarjana. UKM.
Norsaleha Binti Mohd. Salleh. 2015. Penghayatan Akidah, Ketenangan Hati Dan Ketenangan Rohani Pelajar Sekolah Menengah Kebangsaan Di Malaysia. Tesis Dr. Fal, Fakulti Pendidikan, UKM.
Norsaleha Mohd Salleh, Noor Hafizah Mohd. Haridi, Ahmad Munawar Ismail & Mohd. Shairawi Mohd. Noor. 2021. Modus Operandi Gerakan Liberalisme di Malaysia. International Journal of Interdisciplinary and Strategic Studies 2(1): 96-103.
Norzira Binti Ahmad. 2019. Pengamalan Solat Fardu Dalam Kalangan Pelajar Pengurusan Dalam Islam Jabatan Perdagangan Politeknik Tuanku Syed Sirajuddin, Perlis (PTSS). E-Proceeding LEC 2019 Full Paper, hlm. 83-93
Nur Amal Zaimah, Azlina Abdullah & Mohamed Fauzi Sukimi. 2021. Isu dan Cabaran Keluarga Sebagai Agen Kawalan Sosial dalam kalangan Remaja. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH) 6(8): 207-214.
Nur Farah Arina Binti Jusoh dan Mesbahul Hoque Chowdhur. 2017. Congregational Prayer as A Solution of Immoral Issues Among Muslim Teenagers in Malaysia: A Study from Sunnah Perspective." 2ND INHAD International Muzakarah & Mu’tamar on Hadith, hal.1-10.
Nursyahidah Ibrahim, Nurul Husna Mansor dan Yusmini Md Yusoff. 2020. Bentuk-bentuk Pemulihan Akhlak bagi Pesalah Seks di Malaysia: Suatu Sorotan Literatur. Journal of Usuluddin 48(2): 1–23.
Nurul Husna Mansor & Khairul Hamimah Mohamad Jodi. 2020. Program Pemulihan Akhlak Remaja Bermasalah: Kajian Terhadap Pengalaman Pelatih Di Pusat Perlindungan Terpilih: Moral Recovery Program for Problematic Teenagers: A Study on Occupants' Experiences in Selected Shelters. The Sultan Alauddin Sulaiman Shah Journal (JSASS) 7(2): 219-234.
Razmi @ Hilmi Mohamed. 2015. Hubungan Antara Pengamalan Solat Fardhu Dengan Perilaku Delinkuen Pelajar: Kajian Di Sekolah Menengah Daerah Keningau, Sabah. Disertasi Sarjana. Universiti Malaya
Rezki Perdani Sawai, Noornajihan Jaafar, Joki Perdani Sawai, Mashitah Sulaiman, Roslee Ahmadv & Masturina Mahazir. 2020. Pembinaan Modul Regulasi Emosi Menurut Perspektif Islam: Analisis Keperluan. 3rd International Seminar on Islam And Science 2020 (SAIS2020) Covid-19: Implication, Impact And Solution, hlm. 643-655
Romlah, R. 2016. Sejauhmana Kebebasan Dalam Media Sosial: Peradaban Sosial Dan Privasi Dalam Sempadan Keagamaan. Journal of Techno-Social 8(1).
Rosni Wazir, Abur Hamdi Usman, Norsaleha Mohd Salleh, Suriani Sudi, Abdul Hadi Awang & Syamim Zakwan Rosman. 2020. Pencegahan dadah dalam kalangan belia berisiko melalui elemen penghayatan akidah: Drug prevention among at-risk youth through element of aqidah comprehension. al-Irsyad: Journal of Islamic and Contemporary Issues 5(2): 415-424.
Rowntree, D. 1981. Statistics Without Tears: A Primer for non-Mathematicians. London: Penguin
Ruzieha Abd. Halim. 2017. Penghayatan Agama Islam Sebagai Mediator dalam Hubungan Antara Persekitaran Sosial dengan Salah Laku Seksual Pelajar Islam. Tesis Dr. Fal. Universiti Teknologi Malaysia.
Salihah Ali. 2019. Tahap keupayaan dan amalan membaca al-Quran pelajar bermasalah disiplin sekolah menengah di bahagian Kuching Sarawak. Tesis Sarjana Pendidikan. UKM.
Shamsiah Banu Hanefar, Saedah Siraj dan Che Zarrina Sa’ari. 2015. The Application of Content Analysis toward the Development of Spiritual Intelligence Model for Human Excellence (SIMHE). Procedia-Social and Behavioral Sciences 17: 604.
Sharifah Hadijah binti Syed Hussin. 2019. Factors affecting Muslim women's intention to wear hijab: a study from Malaysian perspective. Master of Sciences (Marketing). Kulliyyah of Economics and Management Sciences, International Islamic University Malaysia.
Shukeri Mohamad, Mohamad Azrien Mohamad Adnan & Syed Abdurrahman Syed Hussin. 2013. Masjid Sebagai Pusat Pendidikan Berterusan Bagi Kanak-kanak dan Remaja: Satu Cabaran. Kota Bharu, Kelantan: Nilam Puri, Universiti Malaya.
Siti Roslinda Mohd Yahya. 2018. Penghayatan akidah Islam dalam kalangan penagih dadah wanita cure & care rehabilitation center (CCRC) Bachok, Kelantan. Tesis sarjana. UNISZA.
Stylianou, S. 2004. The Role of Religiosity in the Opposition to Drug Use. International Journal of Offender Therapy & Comparative Criminology 48(4): 429-448.
Syazwana Aziz, Salina Nen, Suzana Mohd Hoesni & Jamiah Manap. 2019. Tingkah Laku Devian Dalam Kalangan Remaja Di Semenanjung Malaysia Berdasarkan Faktor Pemantauan Ibu Bapa, Komunikasi Ibu Bapa Dan Religiositi. Jurnal Sains Sosial: Malaysian Journal of Social Sciences 4(1): 93-101.
Syukri Ahmad, Yahya Don, Wan Abdul Rahman Khudri Wan Abdullah, Madiha Mohammed Ibrahim & Shahril Fazli Mat Hussain. 2014. Penghayatan Solat Dan Pengimarahan Masjid: Kajian Dalam Kalangan Pelajar. Proceeding of the Social Sciences Research ICSSR Jun, Kota Kinabalu, Sabah.
Tajul Ariffin Noordin & Nor’Aini Dan. 2002. Paradigma Pendidikan Bersepadu: Perkembangan Dua Dekad. In. Pendidikan dan Pembangunan Manusia. Bangi: Fakulti Pendidikan, UKM.
Tapscott, D. 2008. Grown Up Digital: How the Net Generation is Changing Your World. London: The McGraw-Hill.
Raja Noraina Raja Rahim. 2019. 10,154 kes disiplin babit pelajar tahun lalu. Berita Harian, 18 Februari:https://www.bharian.com.my/berita/wilayah/2019/02/532222/10154-kes-disiplin-babit-pelajar-tahun-lalu (akses pada 08 Jun 2021).
Wan Hakimin Bin Wan Mohd Nor, Nik Mohd Nabil B Ibrahim @ Nik Hanafi dan Fatin Nazmin Mansor. 2019. Unsur Penyucian Jiwa Melalui Ayat-Ayat Al-Kawniyyah Dalam Surah Al-Naba’. 5th International Seminar on Islamiyyat Studies (IRSYAD 2019. eISBN 978-967-2122-82-1) 5 th & 6th November 2019. Tenera Hotel, Bangi, Selangor, Malaysia, hal. 714-725.
Wan Ramizah binti Hasan & Mohd Farid Ravi bin Abdullah. 2020. Menangani Masalah Zina menurut Perspektif al-Quran dan Sunnah: Preventing Adultery/ Fornication Issues According to The Quranic And Sunnah Perspectives. The Sultan Alauddin Sulaiman Shah Journal (JSASS) 7(1): 49-63.
Zainora Daud, Anuar Hasin, Norazman Alias dan Solehah Hasbollah. 2020. Persepsi Pelajar Terhadap Penggunaan Aplikasi Al-Quran Dalam Telefon Pintar. Proceedings of the 7 th International Prophetic Conference (SWAN) 2020) Paper No. BM034 FPQS, Universiti Sains Islam Malaysia, 29-30 October 2020, hal. 572-584.
